Διαδρομές
Περιήγηση σε αγαπημένες γωνιές και διαδρομές της Πάτρας μου!
Bandina
Η ασπρόμαυρη ταινία μιας σύγχρονης, Ελληνικής, μικρής οικογένειας μουσικών ταξιδευτών, σε ρυθμό Charleston!
«Διαδρομές» Λαϊκά βιογραφήματα
Μια ανοικτή (υπό διαμόρφωση) συλλογή πρωτότυπων λαϊκών και όχι μόνο τραγουδιών με αυτοβιογραφικό και ερωτικό περιεχόμενο.
Αποτυπώνει πραγματικές διαδρομές και αυτοβιογραφικές αναφορές σε διάφορες πόλεις που αφορούν την μέχρι σήμερα πορεία του τραγουδοποιού: Αννόβερο (γέννηση), Πάτρα (καταγωγή και σπουδές), Τρίπολη και Κω (στρατιωτική θητεία), Καλαμάτα και Κέρκυρα (εκπαιδευτική θητεία).
Ενδιάμεσος σταθμός, η πολύτιμη οικογένεια – «Bandina» με τα ενεργά μουσικά μέλη της Κωνσταντίνα (συνοδοιπόρος) και αοιδός και τα παιδιά τους Νικόλας ( ηχοληψία/παραγωγή – κρουστά) και Ελσύνη (βιολί/ukalele).
Τα τραγούδια χαρακτηρίζονται από ευθύτητα και απλότητα στίχου, λιτή ενορχήστρωση 4-5 φυσικών οργάνων (μπουζούκι, βιολί, πιάνο, κοντραμπάσο, κρουστά) που αναδεικνύει τις βηματικές σχεδόν μελωδικές γραμμές και το στίχο.
Κινείται σε λαϊκούς παραδοσιακούς δρόμους (Νιαβέντ, Χουζάμ, Ματζόρε, Μινόρε) και ποικίλους ρυθμούς (χασαποσέρβικο, χασάπικο, ζεϊμπέκικο, Charleston, τσιφτετέλι, μπαλάντα)
Ο ήχος
«Είπεν ο Θεός..»,
«Άκου να δεις…»
Ο ήχος προϋπάρχει του φωτός και έχει δύναμη να σπάει πέτρες (υπέρηχος κλπ)
Από τον 3ο μήνα το έβρυο επικοινωνεί με την πρώτη αίσθηση του ανθρώπου αλλά και την τελευταία που τον εγκαταλείπει, την ακοή.
Σε εποχή εθνικής ταπείνωσης είναι ανάγκη να πατήσουμε πάλι σε ρίζες γλώσσας και μουσικούς κώδικες επικοινωνίας που μας δίνουν την αίσθηση του ανήκειν, της κοινοκτημοσύνης κάθε αγαθού, της ομάδας, του συνόλου, του λαού.
Ο στίχος ο Ελληνικός κι ο ρυθμός
«Ο στίχος στην Ελληνική γλώσσα όταν αποκτά τονισμούς και διάρκειες φορτίζεται (μελισμένος λόγος) σωματοποιείται και τελικά χτίζει τη βάση της κίνησης του σώματος, του χορού, αυτής της σπουδαίας ολόψυχης ανθρώπινης έκφρασης κατάργησης της συστολής, της βαρύτητας, της απελευθέρωσης από την κοινωνική κριτική.
Ποιος, που, πως, πότε και γιατί;
Τρίπτυχο: Λόγος – Μέλος – Κίνηση, στη Μουσική δημιουργία – τραγουδοποιία μετατρέπονται αντίστοιχα σε Στίχο – μελοποίηση – χορό.
Πρωτογενές υλικό = παράδοση , Zoom out = folklore και Ethnic»
(Αποσπάσματα ημερίδας)
Λάμπρος Λιάβας
Ο χορός
«Το να χορεύεις είναι να είσαι έξω από τον εαυτό σου, μεγαλύτερος, πιο όμορφος, πιο ισχυρός.
Αυτό είναι δύναμη, είναι δóξα επάνω στη Γη και είναι στο χέρι σου να την αποκτήσεις.»
Agnes De Mille
«Ειπώθηκε πως το ζεϊμπέκικο σβήνει.
Ο αρχαϊκός χορός της Θράκης που τον μετέφεραν οι ζεϊμπέκηδες στη Μικρά Ασία και τον επανέφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες του 1922 έχει ολοκληρώσει τον ιστορικό του κύκλο· δεν έχει θέση σε μια νέα κοινωνία με άλλα αιτήματα και άλλες προτεραιότητες.
Μπορεί και να γίνει έτσι.
Αν χαθούν η αδικία, ο έρωτας και ο πόνος· αν βρεθεί ένας άλλος τρόπος που οι άντρες θα μπορούν να εκφράζουν τα αισθήματά τους με τόση ομορφιά και ευγένεια, μπορεί να χαθεί και το ζεϊμπέκικο.
Όμως βλέπεις μερικές φορές κάτι παλικάρια να γεμίζουν την πίστα με ήθος και λεβεντιά που σε κάνουν να ελπίζεις όχι απλώς για τον συγκεκριμένο χορό, αλλά για τον κόσμο ολόκληρο.» «Ο μοναχικός θρήνος»
Διονύσης Χαριτόπουλος
Ένα μεταβαλλόμενο μουσικό στυλ
« Όπως έχει αποκαλύψει η έρευνα, το ρεμπέτικο μουσικό στυλ αλλάζει.
Στο σημείο αυτό προκύπτει ένα σημαντικό μουσικό ερώτημα: είναι ζωντανό το ρεμπέτικο σήμερα; Μερικοί μουσικοί και φίλοι του ρεμπέτικου υποστηρίζουν ότι, ίσως με το ιδιαίτερο τρόπο του το ρεμπέτικο είναι ακόμη ζωντανό, ενώ κάποιοι άλλοι ότι δεν είναι…»
Ο αντίκτυπος που είχαν μερικά ιστορικά γεγονότα σε αυτήν την αλλαγή έχει μεγάλη σημασία και ως εκ τούτου το αναφέρω και τα εξετάζω στη συνέχεια. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας την αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε μερικά από τα γεγονότα αυτά, επειδή δεν λειτούργησαν μεμονωμένα. Κάποια αποτέλεσαν αίτιο και κάποια αιτιατό.»
(Αναφέρονται επιγραμματικά μόνο τα γεγονότα και κάποιες από τις επιρροές αυτές)
«Η δικτατορία του Μεταξά(…), Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος (…), η «περίοδος της Ινδοκρατίας» (…), τα ταξίδια πολλών Ελλήνων μουσικών στις Ηνωμένες Πολιτείες (…), ο εκσυγχρονισμός … ποσοτικές όσο και ποιοτικές κοινωνικές αλλαγές (…).
«Η δισκογραφική καριέρα του Βασίλη Τσιτσάνη» Νίκος Ορδουλίδης (Ιανός)
Η παράδοση
Ο λαός περιγράφει σοφά την παράδοση:
«Τούτο τον κόσμο που ‘μαστε, άλλοι τον είχαν πρώτα,
τώρα τον έχουμε εμείς κι άλλοι τον καρτεράνε»
(Λαϊκό δίστιχο)
«Τα πόδια το κορμί βαστούν κι η κεφαλή τη γνώση
κι η γλώσσα την τιμή κρατά σ’ άλλονε να τη δώσει»
(Αλατσατιανός μπάλος Ερυθραίας Μικράς Ασίας)
Διαδρομές Περικλή
Από το 1988 εκπαιδευτικός Μουσικής στην Δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση, άλλα τόσα χρόνια μουσικός στη νυχτερινή διασκέδαση, σε Πάτρα (πόλη καταγωγής και σπουδών), Κω (φαντάρος), Καλαμάτα (πρωτοδιόριστος), Κέρκυρα (Σχολικός Σύμβουλος εκπ/κών Μουσικής Αγωγής Ιονίων Νήσων).
Από το 2005 μέχρι και σήμερα (2018) δημιουργούσα αμιγώς λαϊκά τραγούδια μεταξύ των θεματικών συλλογών ( «Χαλάρωσε», «Τα παιδία τραγούδι παίζει». «Μητέρα Ελλάδα» και άλλων ακόμα ανέκδοτων).
Σήμερα, μπορείς να κατατάξεις τα νέα λαϊκά τραγούδια αυτά σε τρεις περιπτώσεις που συγκλίνουν σε:
Λαϊκά βιογραφήματα και κοινωνικά νεορεμπέτικα, σύγχρονα χορευτικά και ποικίλων ρυθμών λαϊκά.
Το μουσικό τους ύφος ποικίλει, οι δρόμοι/κλίμακες επίσης όπως και οι ρυθμοί.
Οι κλίμακες/δρόμοι, ελκυστικοί για ένα δυτικών σπουδών μουσικό: Νιαβέντ, Χουζάμ, Ματζόρε, Μινόρε, Χιτζάζ, Νησιώτικο μινόρε κλπ.
Οι ρυθμοί, όλοι όμορφοι, χορευτικοί και Ελληνικοί παραδοσιακοί: χασάπικος, ζεϊμπέκικος, συρτός, τσιφτετέλι, καλαματιανός, απτάλικος , Hπειρώτικος.
Εμπεριέχονται και μερικές ιδιαίτερες λαϊκές μπαλάντες.
Οι μελωδίες απλές, βηματικές σχεδόν αυθύπαρκτες, όμορφες.
Η γλώσσα του στίχου είναι εύληπτη, καθημερινή, απλή.
Όλες οι προηγούμενες δουλειές/συλλογές τραγουδιών του, αν και θεματικές και ιδιαίτερα ετερόκλητες μεταξύ τους, ακόμα και εντός της ίδιας της θεματικότητας κάθε συλλογής, εμπεριείχαν πάντα ποικίλα λαϊκά στοιχεία (γλώσσα/στιχοποιοία, μελοποίηση, ρυθμοί, δρόμοι, κλίμακες, ενορχήστρωση, ερμηνεία)
Να μερικά δείγματα:«Μητέρα Ελλάδα» (2017), «Της λευθεριάς το φλάμπουρο», «Άγια πατρίδα», «Γεια σας Ιόνια Νησιά».
«Τα παιδία τραγούδι παίζει» (2014), «Νανούρισμα», «Μαζί σου ο κόσμος ζωγραφιά», «Ο Σκουντουφλού», «Στο περιβόλι του παππού», «Εκδρομή», «Η κυρά Σαρακοστή», «Γιορτή» «Μεγαλώνω παιδιά» , «Μικρό Σχολειό μου σ’ αγαπώ», «Το τέλος της Σχολικής χρονιάς».
«Χαλάρωσε» (2005), «Αυτή είναι ζωή», «Χαλάρωσε», «Ο τζίτζικας κι ο μέρμηγκας», Στου χωριού το πανηγύρι», «Αντάμωμα».
«Απλά μαθήματα Ελληνικής Πατριδογνωσίας» (2002), «Για ποια Ελλάδα μου μιλάς», «Σε Δύση και Σ’ Ανατολή», «Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς».
«Ακούσατε –Ακούσατε» (1995), «Τσικνοπέμπτη – σχόλη», «Αποκριάτικη καντάδα».
Στοιχεία Ελληνικής λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής, ενυπάρχουν και διακρίνουν ακόμα, πολλές αξιολογημένες μελέτες μου για εκπαιδευτική χρήση («Χάρτινο το φεγγαράκι χωρίς το Μάνο Χατζιδάκι», «Νέοι δημιουργοί για νέους ερμηνευτές»), θεατρικές μουσικές, ηχοϊστορίες και χορωδιακές συνθέσεις μου.
Τρεις σημαντικές συγκυρίες – αφορμήσεις
Αρχικά ήταν η εγγραφή και ένταξη του Ρεμπέτικου στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO (Δεκέμβρης 2017).
Στη συνέχεια, ευοδώθηκε μια ωραία συνεργασία με στελέχη του Κ.Ε.Μ.Φ.Α (Κέντρο Ελληνικής Μουσικής Φοίβος Ανωγειαννάκης) και τον υπέροχο Λάμπρο Λιάβα σε εκπαιδευτική/καλλιτεχνική διημερίδα για την Ελληνική παραδοσιακή Μουσική (Ιανουάριος 2018).
Τελικά, όλα ολοκληρώθηκαν αρμονικά με την ψυχική ταύτιση και την εξαιρετική συνεργασία σε εκπαιδευτικά σεμινάρια με εισηγητή το Νίκο Ορδουλίδη (Μάιος 2018).
Αυτά, ώθησαν και προώθησαν το ήδη καταγεγραμμένο υλικό αρκετών τραγουδιών μου, που συγκλίνουν ως σχεδόν αυθύπαρκτα σε αυτό το τρίπτυχο γεγονότων και αφορμήσεων.
Σήμερα
«Εκατοντάδες τραγούδια στίχοι και μουσικές μου στοιβάζονταν σε παρτιτούρες και μετά σε ψηφιακά αρχεία.
Δεν έχει νόημα όμως αυτά να καταγράφονται αν δεν αρχίσουν να επικοινωνούνται.
Έτσι με την στήριξη και παρότρυνση της οικογένειας και τη βοήθεια πολλών φίλων, κατά προτεραιότητα επέλεξα να μοιραστούμε αυτά τα τραγούδια.
Τα φέραν όμως και ο καιροί έτσι.
Ο 21ος αιώνας βάλθηκε να ανταγωνιστεί τον 20ο;
Νέο κύμα μετανάστευσης, νέα καραβάνια προσφύγων πολέμου, παγκόσμια πολιτισμική και οικονομική κρίση, φτωχοποίηση των λαών, συγκέντρωση πλούτου σε ελάχιστους με χρήση διεφθαρμένων πολιτικών.
Διεθνοποίηση, με χαλαρές σχέσεις, χωρίς πιστεύω και οικογένεια, χωρίς Θεό.
Τα τραγούδια μου αυτά, ιδιαίτερα της συλλογής «Ζούνε οι μάγκες» μιλούν για αυτά τα θέματα.
Έπειτα, πια δεν ερωτευόμαστε, δεν μιλάμε, δεν μοιραζόμαστε. Το άγχος περισσεύει, η αγάπη ζει δύσκολα.
Γι αυτό το λόγο, έγραψα τις συλλογές: «Διαδρομές» και «Είσαι παντού και πουθενά».
Αφού δεν ερωτευόμαστε, δεν διασκεδάζουμε κιόλας. Μια φορά το χρόνο μόνο σε κάποιο πανηγύρι, στα χωριά, εκεί που η Ελλάδα ανασαίνει, ανταμώνουμε και λέμε και του χρόνου!
«Για τα πανηγύρια» είναι μια συλλογή με τραγούδια του γνήσιου γλεντιού, του χορού. Όπως μ’ αρέσει, χωρίς υπερβολές αλλά με τη συμμετοχή όλων των γενεών και με σπουδαίους τοπικούς μουσικούς.
«Ανένταχτα» είναι τραγούδια πολύ ιδιαίτερα, από τα βαθύτερα μέρη της ψυχής. Ανέγγιχτα.»
«Όλες αυτές οι νέες συλλογές των λαϊκών τραγουδιών μου, γεννήθηκαν και καταγράφονται με την αμέριστη στήριξη της οικογένειάς μου.
Ακούστε τη φωνή της Κωνσταντίνας, που με συγκινεί μια ζωή ολόκληρη, ακούστε την Ελσύνη (ούτε 15 χρόνων ακόμα) πότε στο βιολί πότε στο Ukalele (ακόμα και στα φωνητικά δίπλα μου στο πατάρι) και τελικά όλο αυτό το αποτέλεσμα να περνάει και να ηχογραφείται από τα χέρια, το μυαλό, την έρευνα, τα σύνθετα χαρίσματα και τις ικανότητες ενός έφηβου γιου, με σοβαρές σπουδές και διακρίσεις στα κλασικά κρουστά, με μουσικότητα, πολλές ιδέες και, ήδη με σοβαρή ενασχόληση/αναγνώριση νεότατου παραγωγού στη διεθνή ηλεκτρονική χορευτική μουσική. Του Νικόλα μας.
Μπορώ λοιπόν να καθίσω ήσυχος;
Μπορούν αυτά τα τραγούδια να μην είναι δικά τους;
Στους γονείς μας οφείλουμε το «Ζην», στους δασκάλους μας το «Ευ ζην» και στην/στον σύντροφό μας το «Συ ζείν», γιατί αν δεν μας παρείχε το χρόνο και την ανάλογη μεγάλη στήριξη, όλα αυτά που μας εμπεριέχουν και που μοιραζόμαστε, δεν θα είχαν γίνει!»
Περικλής Παπαδόπουλος (Αύγουστος 2018)
«Αν ένας συνθέτης θέλει να γράψει μια μουσική που να έχει πραγματική σημασία για τους σύγχρονούς του, τότε το κυρίαρχο πρόβλημά του δεν είναι το μουσικό πρόβλημα, όσο κι αν φαίνεται σαν τέτοιο. Το βασικό του πρόβλημα είναι η στάση του απέναντι στη σύγχρονη κοινωνία και στο σύγχρονο πολιτισμό, η στάση του απέναντι στο πρόβλημα της ανθρωπιάς, που είναι και το μόνιμο ανθρώπινο πρόβλημα»(…)
(…)Κι είναι ακόμα ανάγκη να καταλάβουμε γιατί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, ένα απλό λαϊκό τραγούδι μπορεί να περικλείει περισσότερη ανθρώπινη αξία από μια «πολύπλοκη» συμφωνία.
John Blacking «Η έκφραση της ανθρώπινης μουσικότητας».
«1. η ακρόαση της μουσικής είναι το Ζην. 2. η αναπαραγωγή της μουσικής είναι το Ευ Ζην. 3. η δημιουργία της μουσικής είναι το Αιώνιο Ζην».
(Το διευρυμένο κλαρινέτο με μια φιλοσοφικότροπη αναγωγή) Ανθή Δαμβουνέλη